Świadczenie wspierające będą mogły otrzymać osoby, które m.in.: ukończyły 18 lat, mieszkają w Polsce, otrzymały decyzję WZON, w której poziom potrzeby wsparcia ustalono na poziomie punktów, który uprawnia do otrzymania pomocy.
Wnioski o wydanie decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia będzie można składać do WZON od 1 stycznia. Dopiero po jej otrzymaniu osoba z niepełnosprawnością będzie mogła złożyć do ZUS wniosek o wypłatę świadczenia.
Świadczenie wspierające będzie wynosić od 40 do 220 proc. aktualnej wysokości renty socjalnej (obecnie to 1588,44 zł). Oznacza to, że na początku będą to kwoty od ok. 635 zł do blisko 3495 zł, w zależności od poziomu potrzeby wsparcia.
To kiedy będzie można złożyć wniosek o świadczenie wspierające do ZUS będzie zależeć od liczby punktów w decyzji WZON oraz od tego, czy opiekunowi osoby z niepełnosprawnością przysługuje inne świadczenie.
Harmonogram, zgodnie z którym świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnością, wygląda następująco:
- osoby, które mają od 87 do 100 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2024 r.,
- osoby, które mają od 78 do 86 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2025 r.,
- osoby, które mają od 70 do 77 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2026 r.
Osoby, które mają co najmniej 70 pkt, będą mogły uzyskać świadczenie wspierające od 2024 r., pod warunkiem że po 31 grudnia 2023 r. opiekunom tych osób będzie przysługiwało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna, wypłacanego przez organ gminy.
Aby osoba z niepełnosprawnością mogła się ubiegać o wydanie decyzji WZON ustalającej poziom potrzeby wsparcia musi mieć status potwierdzony:
- orzeczeniem o niepełnosprawności i jej stopniu – wydanym przez zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności,
- orzeczeniem o niezdolności do pracy lub orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji – wydanym przez lekarzy orzekających w ZUS,
- orzeczeniem o inwalidztwie – wydanym przed wrześniem 1997 r. przez komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.
Ustalanie poziomu potrzeby wsparcia będzie polegało na ocenie niezbędnego zakresu wsparcia osoby niepełnosprawnej w celu zapewnienia, zwiększenia lub utrzymania jej niezależności w związku z brakiem lub utratą autonomii fizycznej, psychicznej, intelektualnej lub sensorycznej. Ocena będzie uwzględniała każdy aspekt funkcjonowania w tym wpływ konieczności stosowania technologii wspierających. W czasie wykonywania oceny potrzeby poziomu wsparcia nie będzie dokonywana żadna weryfikacja posiadanego orzeczenia.
WZON wyda decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na taki sam okres, na jaki dana osoba ma orzeczenie o niepełnosprawności, nie dłużej jednak niż na 7 lat.
Wniosek do ZUS o wypłatę świadczenia będzie można złożyć wyłącznie elektronicznie przez: Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, portal Emp@tia lub bankowość elektroniczną.
Jeżeli osoba z niepełnosprawnością złoży wniosek przez bank albo portal Emp@tia, ale nie ma profilu na PUE ZUS, wówczas Zakład założy jej taki profil automatycznie, na podstawie danych z wniosku. Wniosek do ZUS może również zostać złożony przez pełnomocnika.
Do wniosku o świadczenie wspierające nie trzeba załączać decyzji wydanej przez WZON. Wszystkie dane, które się w niej znajdują, ZUS otrzyma z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzeczeń o Niepełnosprawności, który prowadzi Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.
ZUS będzie wypłacać świadczenie wspierające na rachunek bankowy w Polsce, który osoba z niepełnosprawnością poda we wniosku. Wsparcie będzie wypłacane łącznie z innymi świadczeniami, np. rentą socjalną czy świadczeniem uzupełniającym dla osób niesamodzielnych. Świadczenie wspierające będzie przysługiwać bez względu na dochód, będzie zwolnione z podatku dochodowego i nie będzie mogło zostać zajęte przez komornika.