Państwowy inspektor sanitarny może wydać decyzję o poddaniu kwarantannie lub izolacji. Jej powodem może być zakażenie lub choroba zakaźna. Może też być nim samo podejrzenie o zakażenie czy chorobę zakaźną, albo styczność czynnikiem chorobotwórczym. Dokument ten jest podstawą do wypłaty świadczeń z tytułu choroby, czyli wynagrodzenia chorobowego, które wypłaca pracodawca i zasiłku chorobowego, który wypłaca ZUS. Może być on dostarczony do pracodawcy bądź do ZUS po okresie kwarantanny lub izolacji.
Gdy lekarz podda osobę podejrzaną o zachorowanie, chorą lub narażoną na zakażenie hospitalizacji lub kwarantannie oraz badaniom, również w przypadku, gdy brak jest decyzji inspektora sanitarnego, a następnie ubezpieczony otrzyma taką decyzję, to będą przysługiwały mu te same świadczenia z tytułu choroby.
Jeżeli lekarz uzna, że w trakcie hospitalizacji, izolacji lub kwarantanny ze względu na stan zdrowia potrzebne jest orzeczenie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, to może wystawić zaświadczenie lekarskie (ZLA). Jest ono podstawą do ustalenia prawa i wypłaty świadczeń z tytułu choroby.
W razie konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem lub członkiem rodziny, gdy lekarz wystawił zaświadczenie lekarskie, przysługuje prawo do zasiłku opiekuńczego. Rodzic ma także prawo do zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem, jeżeli powiatowy inspektor sanitarny wydał decyzję o konieczności izolacji lub kwarantanny dziecka. Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje również w wypadku konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w sytuacji nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko..
Tzw. specustawa przewiduje, że ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do lat 8 przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy.
Będzie tak sytuacji, gdy związku ze zwalczaniem zakażenia wirusem i rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej, nastąpi zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły. Nie może on być z dłuższy niż 14 dni. Zasady dotyczące tego zasiłku są takie same jak zasiłku opiekuńczego. Co ważne tego dodatkowego zasiłku opiekuńczego nie wlicza się do limitu 60 dni pobierania zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym.