Obchody 81. rocznicy pierwszego transportu więźniów do obozu Stutthof

Czesław Lewandowski urodził się 17.10.1928 r. w Warszawie. Na przełomie 1942 i 1943 r., wstąpił do konspiracyjnego harcerstwa, gdzie otrzymał pseudonim "Bystry". W czasie Powstania Warszawskiego należał do II Obwodu "Żywiciel" na Żoliborzu zgrupowanie "Żyrafa" - zgrupowanie "Żbik" - pluton 217. Podczas jednej z akcji został wraz z kolegami otoczony przez Niemców, wzięty do niewoli i 31 sierpnia transportem z Warszawy trafił do obozu Stutthof, gdzie oznaczono go numerem 79 159. W czasie pobytu w obozie pracował przy rozładunku i załadunku barek w stoczni Schichaua w Elblągu, i przy produkcji broni. Ewakuowany drogą lądową z obozu 25 stycznia 1945 r., przeszedł trasę Marszu Śmierci i na początku marca został wyzwolony przez Armię Czerwoną w okolicach Lęborka. Zawodowo związał się z wojskiem, w którym dosłużył się stopnia pułkownika.

Uroczystość 81. rocznicy pierwszego transportu do obozu Stutthof, ze względu na czas pandemii, będzie łączyć w sobie wydarzenia, który miały miejsce tylko w wirtualnej przestrzeni, tak jak 75. rocznica wyzwolenia KL Stutthof, która odbyła się 9 maja 2020 r. Podczas upamiętnienia będzie możliwe osobiste oddanie hołdu ofiarom pod Pomnikiem Walki i Męczeństwa, wysłuchanie przemówień oraz uczestnictwo w otwarciu trzech wystaw czasowych. Podczas uroczystości zostaną również  wręczone medale, odznaczenia i nagrody muzealne.

Wystawa „Stutthof 8/9 maja 1945 r. Historia i pamięć” ukazuje losy ludzi i terenu byłego obozu koncentracyjnego oraz jego najbliższych okolic w dniach końca wojny i początków pokoju. Wyjaśnia, jak te szczególne wydarzenia z maja 1945 roku przetrwały  w pamięci świadków, dokumentach, fotografiach, mapach i ocalałych przedmiotach, podkreślając ich niezwykłą różnorodność oraz odmienność ocen, zwykle zależną od narodowości wspominających. Prezentuje też powojenne narracje, upamiętnienia i uroczystości, jakie przez dziesięciolecia odbywały się w Muzeum w Sztutowie  w związku z zakończeniem wojny i uwolnieniem ostatnich więźniów obozu Stutthof. Ekspozycja została podzielona na cztery główne tematy, zawierające w sobie najważniejsze elementy historii i pamięci, odnoszące się do czasów przełomu. Dodatkowo w jednym z pomieszczeń wyświetlane będą kadry kroniki filmowej zarejestrowane w 1945 roku przez kamery korespondentów Armii Czerwonej. Pokazane też zostały przedmioty pozostawione przez osoby będące wówczas w obozie i jego okolicach, odnalezione m.in. podczas prac archeologicznych. Wystawie towarzyszy obszerny katalog o tym samym tytule, który można zakupić w Biurze Obsługi Zwiedzających lub w księgarni internetowej Muzeum. Kuratorzy: dr Tomasz Gliniecki, dr Marcin Owsiński

Na ekspozycji „Znani – nieznani. Historie ludzi w numerach zapisane. Odtąd nazwiska nasze przestały istnieć – staliśmy się tylko numerami” zaprezentowanych zostało 29 sylwetek więźniów KL Stutthof, którym zwrócono twarze i nazwiska. Przytoczone zostały ich słowa zawarte w relacjach, listach wysyłanych do domu i grypsach. Numer obozowy był elementem, który całkowicie eliminował więźnia obozu koncentracyjnego ze społeczności. Kiedy po przybyciu do obozu i zewidencjonowaniu w obozowej kartotece, więzień otrzymywał numer, tracił imię i nazwisko. Jednak pod każdym numerem krył się człowiek, który przed aresztowaniem i osadzeniem w obozie koncentracyjnym prowadził normalne życie, miał rodzinę, pracę.
Poprzez pamiątki i zdjęcia przekazane przez rodziny byłych więźniów pokazujemy sylwetki osadzonych, opowiadając ich los. Dzięki zachowanym przedmiotom możemy poznać dramatyczne historie całych rodzin, ale przede wszystkim są one świadectwem zachowania pamięci. Kurator: dr Danuta Drywa

„Hale DAW- prace dyplomowe studentów Politechniki Warszawskiej” to wystawa ukazująca prace dyplomowe studentów Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej pod kierunkiem Jana Mazura. Tematem podjętego opracowania było zagospodarowanie i aranżacja przestrzeni dawnych hal przemysłowych, w których znajdowały się warsztaty funkcjonujące w KL Stutthof dzięki pracy więźniów obozu. Świeże spojrzenie studentów na zachowaną architekturę dało zaskakujące rezultaty przestrzenne. Kuratorzy: Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej pod kierunkiem Jana Mazura

W dniu uroczystości, o godzinie 10:45, przy budynku dawnego krematorium zostanie odprawiona Msza Święta, w intencji ofiar obozu Stutthof, której będzie przewodniczył J.E. biskup dr Jacek Jezierski.