Celem wystawy jest ukazanie wybranych aspektów pierwszych kilku lat po wojnie na ziemiach, które zostały włączone w granice Polski. Wynikające z tego faktu konsekwencje, takie jak wymiana ludności, konieczność odbudowy wojennych zniszczeń i rozerwanych więzi społecznych, a przede wszystkim budowy nowej tożsamości, oraz specyficzne działania władzy komunistycznej względem tych terenów, stanowią o wspólnym, wyjątkowym doświadczeniu historycznym Ziem Zachodnich i Północnych i zamieszkujących je ludności. Wystawa została objęta Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w stulecie odzyskania Niepodległości.
– Wystawa opowiada o pierwszych powojennych latach, w których rozpoczął się tutaj proces wielowymiarowego zakorzenienia się: w nowym miejscu mieszkańców (nie tylko Polaków) przybyłych dosłownie ze wszystkich stron świata, i w nowej rzeczywistości, tych, którzy na tych terenach mieszkali jeszcze przed wojną. Jest to też opowieść o trudnych i często heroicznych początkach budowy nowej tożsamości, pokazana z perspektywy losów „zwykłego człowieka” – zauważa dr Katarzyna Bock-Matuszyk, autorka scenariusza wystawy.
O tym jednak, jak wielka była wola i potrzeba „urządzenia sobie nowego życia” świadczą działania podejmowane przez powojennych mieszkańców tych terenów. Zmiana nazewnictwa, poznawanie przestrzeni, zastępowanie tego, co kojarzyło się z niemieckością polskimi symbolami – wszystkie te działania budowały więź z nowym miejscem i nowe relacje między ludźmi. Budowanie wspólnoty nie obywało się przy tym bez konfiktów i wzajemnego niezrozumienia, przy osobistych dylematach dotyczących własnej tożsamości i identyfkacji z lokalną społecznością.
– Celem wystawy jest pobudzenie refeksji nad tym, czy i od kiedy dzisiejsi mieszkańcy Ziem Zachodnich i Północnych czują się „u siebie” i „stąd”, oraz jaki jest ich stosunek do wielowiekowego i różnorodnego dziedzictwa kulturowego, z jakim spotykają się na co dzień – dodaje dr Wojciech Kucharski, kurator wystawy.
Wystawa zajmuje powierzchnię 200 metrów kwadratowych i osiąga wysokość ponad pięciu metrów. Ekspozycja ma formę przestrzennej instalacji, a zwiedzający wchodzi niejako do labiryntu. Na wystawie zobaczymy ponad 300 archiwalnych zdjęć i flmów oraz nagrania relacji świadków historii. Wyposażenie wystawy w system oświetlenia pozwala na zwiedzanie jej także po zmierzchu. W poszczególnych sekcjach wystawy znalazły się elementy interaktywne, wśród nich: ściana z mozaiką ponad stu zdjęć z ekspedycji Instytutu Zachodniego, mapa Polski na której będzie można przykleić naklejkę w miejscu, w którym się aktualnie mieszka oraz lokomotywę symbolizującą skąd my bądź nasi przodkowie przybyli na Ziemie Zachodnie i Północne.
- Możliwość zaprezentowania wystawy w Muzeum Miasta Malborka jest dla nas ogromnym wyróżnieniem. Jesteśmy pierwszym małym miastem, w którym zagości "Wrastanie". Dzięki ogromnej pomocy Ośrodka "Pamięć i Przyszłość" z Wrocławia, poprzez tę wystawę będziemy mogli opowiadać trudną i bardzo nam wszystkim bliską historię naszych ziem po 1945 roku - mówi Dorota Raczkowska, dyrektor Muzeum Miasta Malborka.
Wystawa „Wrastanie. Ziemie Zachodnie i Północne. Początek” powstała w ramach współpracy realizowanej przez instytucje wchodzące w skład Sieci Ziem Zachodnich i Północnych. Autorami koncepcji merytorycznej wystawy są dr Katarzyna Bock-Matuszyk oraz dr Wojciech Kucharski z Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”, a w skład zespołu autorskiego wchodzą m.in. specjaliści ze wszystkich instytucji Sieci Ziem Zachodnich i Północnych oraz Uniwersytetu Wrocławskiego. Projekt scenograficzny wystawy stworzyła firma JAZ+ Architekci z Warszawy.
- Nie możemy pominąć też naszych lokalnych partnerów, którzy dołożyli swoje cegiełki do sprowadzenia wystawy do Malborka. Są to spółki PWiK i Nogat, Brokerzy Ubezpieczeniowi Verso, Gmina Malbork, Gmina i Miasto Nowy Staw, Gmina Stare Pole oraz Miasto Malbork które wspiera nas w promocji wystawy - dodaje Dorota Raczkowska.
Wernisaż wystawy odbędzie się 9 sierpnia o godz. 12.00. Po wernisażu odbędzie się oprowadzanie kuratorskie, które przeprowadzi autorka scenariusza wystawy, dr Katarzyna Bock-Matuszyk z Ośrodka "Pamięć i Przyszłość" z Wrocławia. Wystawa będzie dostępna dla zwiedzających do 30 września 2019 roku.
