Konieczność składania do ZUS dokumentów rozliczeniowych co miesiąc spowodowała zmiana w sposobie obliczania wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Aktualnie dokumenty rozliczeniowe muszą przesyłać osoby, które prowadzą działalność gospodarczą i opłacają składki na własne ubezpieczenia, a także ci, którzy z nimi współpracują. Zwolnieni z tego obowiązku są duchowni, osoby, które składają dokumenty za nianie zatrudnione na umowach uaktywniających oraz które podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu.
Część przedsiębiorców nie wywiązuje się z tego obowiązku, mimo że ZUS wysyła im informacje o braku dokumentów za konkretny miesiąc. Płatnikom, którzy nie przekażą deklaracji rozliczeniowych Zakład przypisze składki z urzędu, a to może skutkować nieprawidłowym saldem na koncie. Jeśli płatnicy nie opłacą składek, ZUS wdroży na podstawie przypisanych składek postępowanie egzekucyjne. ZUS może wystąpić do sądu o ukaranie takiego płatnika lub osoby zobowiązanej do działania w jego imieniu grzywną do 5000 zł
Co ważne, dla większości płatników zmienił się termin przekazywania dokumentów rozliczeniowych i opłacania składek. Tylko dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych termin pozostał bez zmian, czyli do 5. dnia następnego miesiąca. Dla pozostałych płatników termin zależy od tego, czy mają osobowość prawną, czy też nie. Dla podmiotów z osobowością prawną np. spółek kapitałowych, spółdzielni, fundacji jest to termin do 15. dnia następnego miesiąca, a dla pozostałych płatników, m.in. jednoosobowych firm i innych podmiotów to 20. dzień następnego miesiąca.