Jak Madonna trafiła do naszego kraju?
Historia Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej jest dość zawiła, pełna tajemnic i niewiadomych. Fakty mieszają się w niej z legendami. Pierwsza pisemna wzmianka o tym szczególnym wizerunku pochodzi z pierwszej połowy XV wieku. Odnaleziono ją w łacińskim dokumencie noszącym tytuł „Przeniesienie obrazu Błogosławionej Maryi Dziewicy, który własnymi rękami wymalował św. Łukasz”.
Według tego źródła to właśnie ewangelista jest autorem dzieła. Święty na prośbę wiernych miał namalować wizerunek Matki Bożej na deskach stołu, przy którym lubiła siadać. Obraz na rozkaz cesarza Konstantyna przeniesiono z Jerozolimy do Konstantynopola. W miejscowej świątyni zasłynął z cudów wydarzających się za jego przyczyną. Książę ruski wybłagał cesarza, by podarował mu ten maryjny wizerunek. Obraz trafił więc – tym razem bogato ozdobiony – na Ruś, gdzie ponownie okazał swoją cudowną moc.
Po wojnie prowadzonej później na tych terenach wizerunek przejął Władysław Opolczyk. Obraz miał pomóc mu rozgromić nieprzyjaciół. Kiedy książę chciał zabrać dzieło do swojej siedziby, wóz z obrazem jakby zablokował się w miejscu, choć ciągnęło go wiele koni. Wtedy też książę ślubował zbudować kościół i klasztor tam, gdzie ostatecznie umieści wizerunek. Wówczas konie ruszyły i zawiozły obraz na Jasną Górę. Tam dzieło pozostało już na stałe i od lat słynie z cudów, które wydarzają się za jego przyczyną.
Artykuły religijne przedstawiające wizerunek Marki Boskiej Częstochowskiej można znaleźć na stronie https://www.holyart.pl. Dostępne są między innymi reprodukcje na płótnie, figury, medaliki i gobeliny. Decydując się na takie akcesoria religijne, można modlić się przed cudownym wizerunkiem maryjnym w swoim domu albo zawsze mieć go przy sobie.
Chociaż początki „Czarnej Madonny” nie są potwierdzone pewnymi źródłami, fakt przeniesienia wizerunku na Jasną Górę w 1384 r. udokumentował w swoich pismach Jan Długosz, podobnie jak ufundowanie klasztoru na wzgórzu obok Częstochowy przez Władysława Opolczyka.
Blizny „Czarnej Madonny”
Z rysami na twarzy namalowanej Maryi wiąże się wiele legend, np. ta o napaści na klasztor w celach rabunkowych. Źródła historyczne podają jednak dokładne okoliczności ich powstania. W roku 1430 napadnięto na klasztor na Jasnej Górze. Według jednych źródeł dokonali tego husyci, którzy z powodów religijnych dążyli do zniszczenia obrazu. Inne źródła mówią o napadzie rabunkowym. Niezadowoleni złodzieje mieli zniszczyć wizerunek ze złości, że nie znaleźli zbyt wielu bogactw w klasztorze.
Władysław Jagiełło nakazał przewieźć okaleczony obraz do Krakowa. Tam miał być naprawiony. Renowacja trwała przez lata. Obecnie na obrazie widać trzy blizny, ale w rzeczywistości jest ich aż dziesięć. Te widoczne wyżłobiono i wypełniono barwnikiem w 1434 roku na pamiątkę zniszczenia obrazu, a pozostałe rysy zakryto.
Charakterystyczne detale na Cudownym Obrazie
Wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej zdobiący liczne gadżety religijne kryje wiele interesujących szczegółów. Zastosowano w nim technikę światłocienia nadającą powagę twarzy Maryi. Namalowano też rozbłyski wokół tęczówek, by Madonna wyglądała na smutną, zamyśloną i zmartwioną.
Maryja na Cudownym Obrazie z Jasnej Góry jest ubrana w ciemnogranatową suknię i płaszcz zarzucony na głowę. Lilie na tkaninach pierwotnie nie występowały na wizerunku. Kwiaty wraz ze złocistymi gwiazdami miały kojarzyć się z herbem króla Ludwika Węgierskiego. Co ciekawe, wizerunek ma aż 3 warstwy. Nie jest jasna symbolika gałązek wici akantu w obramowaniu obrazu. Może symbolizować Drzewo Życia, czyli Drzewo Krzyża, lub odwoływać się do proroctwa Izajasza (gałązka, która wyrasta z pnia Jessego). Wizerunek maryjny obecny w oryginalnym dziele sztuki oraz powielany przez akcesoria religijne zawsze prezentuje się dostojnie i jako pełen troski.
Cudowny Obraz Matki Bożej Jasnogórskiej ma tajemnicze początki i burzliwą historię. Wiąże się z nim wiele ciekawych zdarzeń, a jego obecność w dziejach Polski wydaje się tym, co dodatkowo definiuje naszą narodową tożsamość. Czy to w postaci oryginalnego obrazu, czy też jako artykuły religijne zdobione maryjnym wizerunkiem, „Czarna Madonna” jest jednym z polskich symboli, zajmując przy tym ważne miejsce w naszej duchowości.